İskender kebabı

Bursa’dan tüm dünyaya yayılan bir marka olarak İskender kebabı 150 yıl önce keşfedilmişti. Kebapçı İskender Bey (1848-1934), 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar, yüzlerce yıldır ateşe paralel pişirilen kuzuyu, kemik ve sinirlerinden arındırarak dikey madeni çubuk üzerinde, kendi ekseni etrafında döndürerek yeni bir kebap icat etmiş, İskender kebabı böyle ortaya çıkmıştır. İskender kebabı, sadece şişin dik tutulmasından ibaret bir iş değildir.

Uludağ’ın nefis yağlarından ve zümrüt yaylalarında otlayan çok lezzetli etleri olan koyunlarından yapılan bu kebaplar, yiyenlere derin bir haz ve iştah verir. Döner kebabının üç ana maddesi vardır: Et, pide, yağ. Bu üç ürünün en iyisinden seçilmelidir. Birinin kalitesi bozuk olduğu zaman kebap güzel olmaz. Etin yağsız kısımları, ince dilimler haline getirilerek şişe geçirilir. Pideler de iyi pişmiş olmalıdır. Közün önünde döne döne kızarmış olan etler ince ince kesilerek pidenin üzerine yayılır. Üzerine tereyağı, sulandırılıp ısıtılmış salça, istenirse yoğurt dökülür. Böylece dünyaca ünlü, “Bursa’nın Döner Kebabı” yapılmış olur.

Tirilye ve çevresi

Mudanya sahilinin korunmuş köşelerinden biri olan Tirilye, balığı ve zeytini ile tanınan bir kasabadır. Bir zamanlar bölgenin en kalabalık yerleşim yeriydi ve yüz yıl önce buradan Avrupa’ya şarap ve zeytinyağı ihraç edilirdi.

Oldukça bol balık çıkartılan kasabada sahildeki balık lokantalarında yemek yemenizi ve ev yapımı zeytinyağı almadan kasabadan ayrılmamanızı öneririz.

Tirilye’de Rumlardan kalma 7 kilise, 3 manastır ve 3 de ayazma vardı fakat bugün bu kiliselerden sadece 3 tanesi ayaktadır. Üç manastırdan da Aya Yani Manastırı kısmen günümüze gelmiştir. Sözü edilen ve geçmişi Bizans’a
uzandığı bilinen 3 manastırın kalıntısı Tirilye’nin dışında bulunmaktadır.

Hagios Sergios Manastırı, Kasabanın çıkışında, Eşkel köyü yolu üzerindedir. Tirilye’ye 5 km uzakta olan Aya Yani Manastırı’na 3 km’lik toprak bir yoldan, zeytinliklerden ve günebakan tarlalarından geçerek ulaşılır. Batheos Rhyakos Soteros Manastırı, Halk arasında Aya Sotiri olarak adlandırılan mevkidedir.

Diğer bir kilise Hagios Ioannes Rum Kilisesi’dir. (Yuannes Kilisesi) Dündar Evi olarak bilinir. Rumların
bölgeyi terk etmesinin ardından özel mülkiyete geçmiştir. Panagia Pontobasilissa Kilisesi Beldede Kemerli Kilise adıyla tanınır. St. Stephanos Kilisesi (Fatih Camii) 14. yüzyılda camiye (Fatih Camii) dönüştürülmüştür. Fatih Camii
ile aynı yapı adasında ve caminin güney cephesinde yer alan Tirilye Hamamı’nın kesin adı ve yapım tarihi  bilinmemekle birlikte, 16. yüzyılın ilk yarısında, Yavuz Sultan Selim zamanında, Kastamonu ve Üsküdar’dan getirilen Türklerin yaptırdığı yolunda bilgi mevcuttur. Bölgede görülmeye değer bir diğer yapı ise Taş Mektep’tir. Tirilye’de doğan ve Yunanistan’da eğitim gördükten sonra metropolit olarak Türkiye’ye dönen Chirisostomos tarafından 1904- 1909 yılları arasında yaptırılan Taş Mektep Tirilye’nin en görkemli
yapılarındandır. Kumyaka Köyü de Tirilye’ye giderken uğramanızı tavsiye edeceğimiz gezi noktalarından biri… Mudanya ile Tirilye’nin arasında, Roma-Bizans döneminden kalma eski bir köydür. Bizans dönemindeki adı, Siguino’dur. Köyün, Hagios Taxiarchoi/ Archaneloi adında bir kilisesi vardır.

Cumalıkızık Köyü

700 yıllık tarihî Cumalıkızık Köyü, Osmanlı dönemi kırsal mimarisinin önemli örneklerinden biridir ve halen
geleneksel yaşam biçimini korur. Köyde sadece bir insanın ya da bir at arabasının geçebileceği genişlikteki sokaklarda, birbiri ardına evler sıralanmıştır. Pazar günleri köy meydanında pazar kurulur. Burada köylülerin kendi
ürettikleri erişte, tarhana ve kendi bahçelerinde yetişen meyvelerden yaptıkları çeşit çeşit reçeller ile el işleri satılır. Her birinin avlusunun ayrı güzellikte olduğu evlerden bazıları pansiyon, bazıları da yerel ürünlerin servis edildiği lokanta olarak hizmet verir. Köy halkının bağışları ile kurulan ve 18, 19 ve 20. yüzyıllara ait eşyalardan oluşan etnografya müzesinin yanı sıra köyün camisi ve hamamı da görülecek diğer yerlerdir.

Emir Sultan Külliyesi ve Çevresi

Bursa’nın doğusunda, şehre hâkim bir tepededir. Yeşil, Yıldırım ve Muradiye külliyelerinde olduğu gibi bu bölge de Emir Sultan Külliyesi’nin adını taşır. Külliye; cami, derviş hücreleri, tekke ve müştemilâtı, imaret, türbe, Hundi Hatun’un yaptırdığı hamam, Çelebi Mehmed’in torunu Hatice Hatun’un yaptırdığı mektep ile Cezerî Kasım Paşa’nın yaptırdığı medrese binalarından oluşuyordu. 18. ve 19. yüzyıllarda bunlara, muvakkithane (İçinde namaz vakitlerini doğru bir şekilde belirlemekle görevli, şahıslar ve bunların kullandığı çeşitli araç ve saatlerin bulunduğu yer) ve
kütüphane ile caminin güney ve batı yönlerindeki çeşmeler eklenmiştir. Orhan, Yeşil, Yıldırım külliyelerine ve Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’ne yürüyüş mesafesindedir.

Nasıl gezilir?

Atatürk Heykeli’nin hemen arkasından kalkan Piremir dolmuşları, Işıklar Askeri Lisesi’nin önünden geçer. Dolmuştan burada inerek lisenin yemen yanındaki Okul Sokak’tan girerseniz, minaresi görülen cami, sokağın devamındaki Pir Emir Sultan Camii’dir. Caminin karşısındaki sokaktan aşağı doğru ilerlediğinizde, yolun sonunda, solunuzda Abdal Musa Camii, sağda, caddeyi kesen 2. Ülker Sokak üzerinde ise Hançerli Sultan Camii bulunur.
Abdal Musa Baba Camii’nden aşağı doğru devam edip, yol bitiminde sağa dönüp, beş yol ağzına geldiğinizde, merdivenli yaya yolundan aşağı inerseniz, solunuzda cami, türbe, tekke ve hamamdan ibaret olan Emir Sultan Külliyesi’ni göreceksiniz. Fazlullah Paşa Mescidi de buradadır. Zeyniler Camii ve Haziresi ile Molla Hüsrev, Molla
Hayali ve Abdüllatif Kutsi türbeleri Zeyniler Caddesi’in sağında; Davutkadı Kültür Merkezi, Hacı Seyfettin Camii ve İncirli Hamamı ise bu caddenin paralelindeki İncirli Caddesi üzerindedir.

Ne yenir, ne içilir?

Bölgede esnaf lokantaları, pideciler, börekçiler, pastaneler ve külliye civarında da çay bahçeleri mevcuttur. Emir Buhari Kültür Merkezi’nde hafif yiyecekler servis edilmektedir. Burada Emir Sultan Camii’ne karşı oturup külliyenin kadim dostları olan kuşların avluda yemlenmelerini ve caminin duvarındaki yuvalarında bulunan yavrularına yem
götürmelerini seyredebilirsiniz.